Die kortlyste vir die kykNET-Rapport-boekpryse vir Afrikaanse fiksie en niefiksie wat in 2020 verskyn het, is pas bekend gemaak. Onder die benoemdes tel twee skrywers wat albei ook in 2015 gewen het – Willem Anker en Stephanus Muller.

Vier boekpryse ten bedrae van R750 000 altesaam is op die spel: die kykNET-Rapportprys vir fiksie (romans) en niefiksie onderskeidelik, die kykNET-Rapportprys vir die mees verfilmbare boek (fiksie of niefiksie) en die Jan Rabie-Rapportprys vir debuut- of tweede prosawerke.

Altesaam 82 inskrywings is ontvang vir die kykNET-Rapportpryse, en 13 vir die Jan Rabie-Rapportprys.

Willem Anker, wat in 2015 vir sy roman Buys bekroon is, is vanjaar benoem vir Skepsel, terwyl Stephanus Muller, wat voorheen met Nagmusiek gewen het, die medesamesteller is van Sulke vriende is skaars, wat in die niefiksiekategorie op die kortlys is.

Daar is ook twee dubbelbenoemings – Anton Roodt (Weerlose meganika) en Francois Smith (Die kleinste ramp denkbaar) is vir sowel kykNET-Rapportpryse as die Jan Rabie-Rapportprys benoem.

“Afrikaanse skrywers het nogeens verras met boeke van besonder hoë standaard, in enkele gevalle van internasionale standaard. En dankie tog vir daardie inskrywings wat ons gemufte lagspiere weer behoorlik geprikkel het,” sê die sameroeper, Hettie Scholtz. “Die gevoel is egter sterk dat die publikasie van niefiksie oor dinge wat in die hier en nou saak maak, in Afrikaans afgeskeep word.” 

Die kortlyste vir vanjaar se boekpryse is, in alfabetiese volgorde volgens skrywer:

KYKNET-RAPPORTPRYS: FIKSIE (ROMANS)

• Skepsel deur Willem Anker (Queillerie)
• Aanspreeklikheid deur Jaco Fouché (Human & Rousseau)
• Die kleinste ramp denkbaar deur Francois Smith (Tafelberg)

  KYKNET-RAPPORTPRYS: NIEFIKSIE

• Stilspraak: Strijdom van der Merwe en landkuns deur Carina van der Walt (African Sun Media)
• Sulke vriende is skaars: Die briewe van Arnold van Wyk en Anton Hartman, 1949–1981, saamgestel deur Stephanie Vos en Stephanus Muller (Protea Boekhuis)
• ’n Enkele verhaal: Die jag op ’n reeksverkragter deur Deon Wiggett (Penguin Random House)

KYKNET-RAPPORTPRYS: FILM

• Wolk deur Hannes Barnard (Lapa)
• Middernag deur Sidney Gilroy (Human & Rousseau) 
• Weerlose meganika deur Anton Roodt (Tafelberg)

JAN RABIE-RAPPORTPRYS: DEBUUT- OF TWEEDE PROSAWERK (ROMANS, NOVELLES EN KORTVERHALE)

• As die Cape Flats kon praat deur Brian Fredericks (Human & Rousseau)
• Weerlose meganika deur Anton Roodt (Tafelberg)

• Die kleinste ramp denkbaar deur Francois Smith (Tafelberg)

Die individuele prysgeld beloop R250 000 elk vir die kykNET-Rapportprys vir romans en niefiksie, R125 000 vir die kykNET-Rapport-filmprys, en R125 000 vir die Jan Rabie-Rapportprys.

Die drie kykNET-Rapportpryse word vanjaar vir die agtste keer oorhandig, terwyl die Jan Rabie-Rapportprys reeds sedert 2003 toegeken word.

Die wenners word aanlyn aangekondig op Saterdag 11 September om 18:00. Die skakel na die aankondiging sal beskikbaar wees op Rapport en kykNET se Facebook-bladsye.

Die kortlyste vir kykNET-Rapport Boekresensent van die Jaar word apart aangekondig.

KEURDERS

Die keurders vir die kykNET-Rapportprys vir fiksie was Elmari Rautenbach, joernalis en hoof van die Woordfees se skrywersprogram; Louise Viljoen, emeritus professor van die Universiteit Stellenbosch; prof. Steward van Wyk van UWK; en die skrywer, akteur en draaiboekskrywer Beer Adriaanse. By niefiksie het prof. Bill Nasson (US); die regsgeleerde Jean Meiring; Azille Coetzee, skrywer en postdoktorale navorser aan die US; en die rolprentvervaardiger Herman Binge die stiplees gedoen. Adriaanse en Binge was verantwoordelik vir die keuring van die inskrywings vir film. Die keurders vir die Jan Rabie-Rapportprys was Anastasia de Vries, oudjoernalis en dosent aan UWK; Bibi Burger, dosent aan UP; en die ouduitgewer en skrywer Kerneels Breytenbach.

KOMMENTAAR DEUR DIE KEURDERS

Dit was verblydend om die name van ’n hele klomp jonger en onbekende skrywers onder die fiksie-inskrywings te sien.

Soos altyd was daar sprake van heelwat diversiteit en diepgang in die inskrywings vir vanjaar se fiksieprys. Soos wat dit elke jaar die geval is, is dit duidelik dat die misdaad- en spanningsroman besig is om een van die mees populêre genres in Afrikaans te word. Alhoewel dit eintlik in die aard van die genre ingeskryf is dat dié soort roman nie buite bepaalde grense (waarvan die oplossing en afsluiting van die intrige die belangrikste een is) kan beweeg nie en dus nooit die leser werklik ten diepste kan verras nie, word daar werklike knap en vaardige romans in hierdie genre geskryf (hiervan getuig die werk van Deon Meyer, Chris Karsten, Sidney Gilroy, Rudie van Rensburg en Jaco Wolmarans).

Besonder knap geskrewe romans met ’n historiese inslag was ook weer teenwoordig (Zirk van den Berg, Marinda van Zyl), tesame met ’n verhaal waarin die aksent op ’n romanse val maar die historiese konteks wel deeglik ontgin word (Sophia Kapp). Dit is ’n interessante verskynsel dat daar steeds meer “toekomsromans” verskyn waarin die kwellinge van die hede aangespreek word deur ’n toekomswêreld te skep (Willem Krog, Isa Konrad, Fanie Viljoen, Anton Roodt).

Romans rondom die temas van geslagsgeweld, molestering, eetsteurnisse, fisiese en sielkundige ontbering was ook teenwoordig (Hans du Plessis, Marlize Hobbs, Anoeschka von Meck, André Krüger, Wilnetta van Reenen).

Wat neigings betref, soos weerspieël deur die titels wat ingeskryf is, was dit opmerklik hoe verraad in al sy vorms ’n goue draad vorm deur bykans ál die romans. Vertroue in die sekerhede van die verlede bestaan nie meer nie; trouens, dit word openlik gewantrou. Wat as waarhede verkondig is, geld nie meer nie of is as leuens ontbloot. Gesagsfigure word ontmasker as met voete van klei. Daar is ’n gevoel van reddeloosheid; ’n soeke na ’n nuwe waardestelsel – iets om weer in te glo en wat hoop sal gee.

Vir meer inligting en die jpegs van skrywers en omslae kontak Anita van Zyl by anita@vanzylpr.co.za / 083 709 6677.